Aν δεν έχουμε καταλάβει ουοιαοτικά με ποιον τρόπο είμαστε διαφορετικοί, είναι αυτονόητο ότι, χωρίς να το θέλουμε, πότε πότε θα πατάμε ο… ένας τον κάλο του άλλου. Οταν κατανοήσουμε τις διαφορές μας, θα μπορέσουμε να αντιληφθούμε πώς προσβάλλουμε τους άλλους.
Μια προσεκτική παρατήρηση των όσων κάνουμε και δεν κάνουμε, μέσα στο γενικό πλαίσιο του σεβασμού των διαφορών μας, μας βοηθάει να καταλάβουμε με ποιον τρόπο η συμπεριφορά μας επηρεάζει τους άλλους και για ποιο λόγο εισπράττουμε ορισμένες αντιδράσεις. Δεν φτάνει να αναλάβουμε την ευθύνη της δικής μας συμπεριφοράς, είμαστε επίσης υπεύθυνοι και με λιγότερο φανερούς τρόπους. Όπως η συμπεριφορά μας προκαλεί μια αντίδραση, το ίδιο κάνουν οι σκέψεις και τα ουναισθήματά μας. Είναι πολύ πιο δύσκολο να αντιληφθούμε πόσο επηρεάζουμε τους άλλους, όταν η πρόκληση προέρχεται από τις σκέψεις και τα συναισθήματα.
Οταν φανερά ή σιωπηλά κρίνουμε κάποιον άλλο, η πρώτη του αντίδραση θα είναι να ενεργήσει όπως τον κατηγορούμε ότι ενεργεί. αν τον κατηγορήσουμε ότι δεν έχει αισθήματα, μπορεί για λίγο να δείξει ότι δεν έχει αισθήματα. Αν κρίνουμε ότι είναι αδιάφορος, μπορεί να αντιδράοει με αδιάφορο τρόπο, κ.λπ.
Όσο μεγαλύτερη σημασία έχει ένα άτομο για σας, τόσο περισσότερο σας επηρεάζει και σας προκαλεί η κριτική του. Αντίστοιχα, η επίδρασή σας στις σκέψεις και τα συναισθήματα του αυξάνει. Επίσης η σεξουαλική επαφή μεγαλώνει την επιρροή του στη συμπεριφορά σας.
Για παράδειγμα, όταν μια γυναίκα κατηγορεί έναν άντρα ότι δεν δείχνει αγάπη και ότι αδιαφορεί, πρόσκαιρα αυτός θα έχει την τάση ν’ αντιδρά έτσι. Ακόμα κι άν εκείνη προσποιείται ότι αναγνωρίζει τις φροντίδες του, αν από μέσα της τον θεωρεί αδιάφορο, ο άντρας θα αντιδράοει με περιοοότερη αδιαφορία, εκείνη τη στιγμή, το ενδιαφέρον του θα το επισκιάσει μια αντιδραστική αδιαφορία που προκαλείται από την αρνητική κριτική της. Όσο πιο δεμένοι είναι, τόσο περισσότερο θα επηρεαστεί από την κριτική της και παροδικά θα χάσει την επαφή με τα τρυφερά του αισθήματα.
Όταν ένας άντρας κρίνει μια γυναίκα παράλογη και υπερευαίσθητη, εκείνη θα τείνει να γίνει παράλογη και υπερευαίσθητη. Ακόμα κι όταν ο άντρας προσποιηθεί ότι καταλαβαίνει τα αισθήματα που η γυναίκα μοιράζεται μαζί του, αν μέσα του πιστεύει ότι είναι υπερβολικά, τότε εκείνη θα χάσει την ισορροπία της, θα αποσυνδεθεί από το διαισθητικό της κέντρα και θα βρεθεί σε σύγχυση.
Πρόκληση, όμως, δεν σημαίνει ότι αυτός που προκαλεί είναι υπεύθυνος για τις αντιδράσεις μας. είμαστε πάντα υπόλογοι για τις πράξεις και τις αντιδράσεις μας. Το να ρίχνουμε τη μομφή σ’ αυτόν που μας προκάλεσε είναι ένας άλλος τρόπος για να πάρουμε τη θέση του θύματος, και όχι μια ικανοποιητική δικαιολογία.
Αν καταλάβουμε με ποιον τρόπο οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας μπορούν να προκαλέσουν κάποια αντίδραση, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να παραβλέπουμε ή να συγχωρούμε την αντίδραση που προκλήθηκε. Μπορούμε, όμως, να κατανοήσουμε τη συμπεριφορά του συντρόφου μας και να ερμηνεύσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τις αντιδράσεις του.
Υπάρχει κι άλλος ένας, ακόμη πιο ισχυρός, τρόπος να προκαλούμε την κακομεταχείριση. Όπως ακριβώς οι κρίσεις προκαλούν μια παροδική δυσλειτουργία, η μνησικακία προκαλεί συνεχή δυσλειτουργία. Ο άντρας που κρατάει κακία για τα συναισθήματα της γυναίκας του, ίσως να προκαλεί τη συνεχή της υπερευαισθησία. Η γυναίκα που κακιώνει με την αδιάφορη στάση του άντρα της, μπορεί να προκαλεί τη συνεχή του αδιαφορία.
Δεν είναι ασυνήθιστο για έναν άντρα να επιστρέφει σπίτι γεμάτος καλά αισθήματα για τη γυναίκα του και ξαφνικά, φτάνοντας, με το που τη Βλέπει, να γίνεται αδιάφορος. Μπορεί εκείνη να συμπεριφέρεται άψογα, αλλά ο κρυφός και αδιευκρίνηστος θυμός της προκαλεί την αδιάφορη αντίδρασή του.
Το ίδιο ακριβώς μπορεί να συμβεί και στη γυναίκα, γυρίζοντας σπίτι. Η συμπεριφορά του μπορεί να είναι απόλυτα ευχάριστη, αλλά ο ασυνείδητος θυμός του προκαλεί την αρνητική αισθηματική αντίδρασή της.
Πολλές γυναίκες εύκολα απωθούν την πικρία τους. Όταν η πικρία απωθείται, δεν συνειδητοποιούμε την ύπαρξή της. Αργότερα, είναι πολύ δύοκολο να παραδεχτούμε ότι είμαστε υπεύθυνοι, ότι εμείς προκαλέοαμε την κακή συμπεριφορά και την κακομεταχείριση από τον σύντροφο μας. Η απωθημένη μνιισικακία μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση σε μια σχέση.
Οταν κάποιος προσπαθεί πολύ να είναι αγαπητός, να δείχνει κατανόηση και αποδοχή, χωρίς να εφαρμόζει καλές τεχνικές επικοινωνίας, τότε εύκολα μπορεί να απωθεί τη μνησικακία του. Οσο περισσότερο προσπαθεί να γίνει αγαπητός, τόσο περισσότερο απωθεί το θυμό του. Οταν τότε ο σύντροφός του αντιδράσει σαν να έχει δεχτεί μια πρόκληση εξαιτίας της πικρίας ή της αρνητικής του κριτικής, είναι πολύ δύσκολο γι’ αυτόν να αναλάΒει την ευθύνη του. Στην περίπτωση αυτή, η καλή του πρόθεση να προσπαθήσει να αποδεχτεί τη συμπεριφορά του συντρόφου του απωθώντας έτσι τα αρνητικά του συναισθήματα, χειροτερεύει ακόμη περισσότερο τα πράγματα.
Κείμενο του ψυχοθεραπευτή John Gray. Μπορείτε να διαβάσετε τη συνέχεια στο βιβλίο Άνδρες και Γυναίκες. Ευχαριστούμε τις εκδόσεις Θυμάρι για την ευγενική παραχώρηση του υλικού.