Στο πρώτο μέρος του άρθρου είδαμε πώς η ψυχική ανθεκτικότητα είναι μια ειδική ικανότητα που μπορεί να καλλιεργηθεί στα παιδιά από μικρή ηλικία. Τα βοηθάει να διαπλάσουν ένα… δυνατό χαρακτήρα που τους επιτρέπει να αντιμετωπίζουν τα εμπόδια της ζωής. Υπάρχουν 7 αναπόσπαστα, αλληλοσυσχετιζόμενα συστατικά της ψυχικής ανθεκτικότητας, τα 7 κρίσιμα C. Στο πρώτο μέρος είδαμε τα πρώτα 2. Ας δούμε στη συνέχεια τα υπόλοιπα 5.
Τα 7C της ψυχικής ανθεκτικότητας
1. Σύνδεση (connection)
Τα παιδιά που έχουν στενούς δεσμούς με την οικογένεια, τους φίλους, το σχολείο, την κοινότητα είναι πιθανότερο να έχουν μια στέρεα αίσθηση ασφάλειας. Καταφέρνουν να παράγουν ισχυρές αξίες που το αποτρέπουν από την αναζήτηση καταστροφικών εναλλακτικών της αγάπης και της προσοχής.
Πώς μπορώ να ωθήσω το παιδί μου να έχει στενούς δεσμούς με την οικογένεια, με άλλα άτομα, με τον ευρύτερο κόσμο;
Χτίζοντας μια αίσθηση σωματικής & συναισθηματικής ασφάλειας μέσα στο σπίτι
Επιτρέποντας στο παιδί μου να νιώθει και να εκφράζει κάθε είδους συναίσθημα
Κάνοντας τα πάντα για να διευθετήσω τυχόν συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια και δουλεύοντας έτσι ώστε να επιλύουμε τα προβλήματα που προκύπτουν αντί να τα αφήνουμε στην τύχη τους
Μη αποτρέποντας το παιδί μου-κυρίως λόγω πιθανής ζήλιας- από το να αναπτύσει στενές σχέσεις με άλλους.
2. Χαρακτήρας (character)
Τα παιδιά χρειάζονται μια θεμελιακή αίσθηση του σωστού και του λάθους, ώστε να είναι προετοιμασμένα να κάνουν φρόνιμες επιλογές, να εμμένουν με άνεση στις αξίες τους και να επιδεικνύουν μια στάση ενδιαφέροντος προς τους άλλους ανθρώπους.
Με ποιες δικές μου πράξεις, μπορώ να καλλιεργήσω έναν «καλό» χαρακτήρα στο παιδί μου;
Βοηθώ το παιδί μου να καταλάβει πως οι συμπεριφορές του ενδέχεται να επηρεάσουν τους άλλους, τόσο θετικά όσο και αρνητικά
Του επιτρέπω να αποσαφηνίσει τις δικές του αξίες
Του δίνω το χώρο του, ώστε να σκεφτεί από μόνο του ποιο είναι το σωστό και το λάθος
Του επισημαίνω τη σημασία της κοινωνίας για την προσωπική του ανάπτυξη
Προσέχω να αποφεύγω ρατσιστικές ή απεχθείς δηλώσεις ή στερεότυπα
3. Συμβολή (contribution)
Είναι πολύ σημαντικό να βοηθήσω το κάθε παιδί να συνειδητοποιήσει πως ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος, επειδή ανήκουν κι αυτά σε αυτόν τον κόσμο. Το παιδί αποκτά έτσι μια αίσθηση σκοπού, που μπορεί να το κινητοποιήσει όχι μόνο να δράσει αλλά και να κάνει επιλογές τέτοιες που θα βελτιώσουν τον κόσμο.
Πώς μπορώ να καλλιεργήσω στο παιδί μου την αίσθηση συμβολής;
Κάνω σαφές στο παιδί μου ότι ειλικρινά πιστεύω πως μπορεί να αλλάξει τον κόσμο
Του διδάσκω τη σημαντική αξία του να νοιάζεσαι και να περιποιείσαι τους άλλους
Του δημιουργώ ευκαιρίες ώστε να συμβάλλει σε αυτή τη βελτίωση του κόσμου
4. Αντιμετώπιση (coping)
Τα παιδιά που μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά το στρες που βιώνουν, είναι καλύτερα προετοιμασμένα στο να ξεπεράσουν τις προκλήσεις της ζωής. Η διαχείριση του στρες είναι μια δεξιότητα ζωής που διδάσκεται και καλλιεργείται. Απ’ όσο μικρότερη ηλικία ξεκινήσουν τόσο το καλύτερο.
Πώς θα διδάξω στο παιδί μου τις δεξιότητες αντιμετώπισης του στρες;
Του δίνω το παράδειγμα θετικών στρατηγικών
Το καθοδηγώ ώστε να αναπτύξει θετικές, αποτελεσματικές τεχνικές διαχείρισης του στρες
Του δίνω το παράδειγμα επίλυσης προβλημάτων βήμα προς βήμα
Παροτρύνω τη δημιουργική έκφραση
Δημιουργώ τέτοιου είδους οικογενειακό περιβάλλον στο οποίο το να μιλάει, να ακούει και να μοιράζεται προβλήματα και εμπειρίες είναι ασφαλές, άνετο και παραγωγικό
5. Έλεγχος (control)
Όταν τα παιδιά συνειδητοποιούν πως αυτά και μόνο αυτά έχουν τον έλεγχο της ζωής τους, των αποφάσεων και των πράξεών τους, όταν δεν αφήνουν τους γονείς τους να παίρνουν όλες τις αποφάσεις γι’ αυτά, τότε αντιλαμβάνονται πως με τις επιλογές τους μπορούν να κάνουν τη διαφορά, προάγοντας περαιτέρω την επάρκεια και την αυτοπεποίθησή τους.
Πώς θα βοηθήσω το παιδί μου να αποκτήσει «εσωτερικό» έλεγχο;
Του δίνω να καταλάβει πως τα γεγονότα της ζωής δεν είναι εντελώς τυχαία, μα ότι τα περισσότερα συμβαίνουν ως άμεσο αποτέλεσμα των πράξεων και των επιλογών του.
Παράλληλα, το βοηθώ να κατανοήσει πως για πολλές από τις άσχημες καταστάσεις της ζωής του (π.χ. το διαζύγιο των γονιών του) δεν ευθύνεται εκείνο
Το βοηθώ να κάνει μικρά αλλά σταθερά βήματα που θα χτίσουν το μέλλον του
Του δίνω τη δυνατότητα να αναγνωρίσει ακόμα και τις πιο μικρές του επιτυχίες, ως προπομπο μεγαλύτερων
Κατανοώ πως η πειθαρχία σχετίζεται με τη διδασκαλία και όχι με την τιμωρία ή τον έλεγχο
Κλείνοντας λοιπόν, είναι σημαντικό να τονίσουμε πόσο αυτά τα 7 συστατικά της ψυχικής ανθεκτικότητας αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοσχετίζονται.
Τα παιδιά πρέπει να νιώσουν επάρκεια για να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση.
Χρειάζονται συνδέσεις με έναν ενήλικο για να ενισχύσουν αυτά τα σημεία της επάρκειας.
Ακολούθως, χρειάζονται χαρακτήρα-ο οποίος σφυρηλατείται μέσω των ισχυρών συνδέσεων με τους άλλους- για να μάθουν πώς να συμβάλλουν στην οικογένειά τους και στον κόσμο.
Ακολουθεί η συμβολή, η οποία «χτίζει» το χαρακτήρα και κάνει ακόμα πιο δυνατές τα συνδέσεις. Κατανοούν μέσω της συμβολής τους, ότι μπορούν να κάνουν τη διαφορά και να αλλάξουν τον κόσμο γύρω τους, κάτι που με τη σειρά του τα κάνει να νιώθουν επαρκή, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση αλλά και με αυξημένη την αίσθηση ελέγχου.
Τελικά, τα παιδιά με την αίσθηση ελέγχου πιστεύουν πως είναι ικανά να λύσουν τα προβλήματά τους, να οδηγούνται δηλαδή στην πλήρη αντιμετώπισή τους.
«Το κείμενο αποτελεί μια συνεργασία του flowmagazine.gr με την κα Πήττα. Για περισσότερα κείμενα της συγκεκριμένης αρθρογράφου πατήστε εδώ»